Το καλοκαίρι στην Ελλάδα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον χαρακτηριστικό ήχο των τζιτζικιών. Αν και τα ακούμε συνεχώς από δέντρα, κήπους και εξοχές, λίγοι γνωρίζουν τι πραγματικά είναι τα τζιτζίκια, αν τσιμπάνε, πού πάνε όταν σταματάνε να “τραγουδάνε” και ποιον ρόλο παίζουν στο οικοσύστημα.
Δεν τσιμπάνε – και να γιατί
Σε αντίθεση με κουνούπια ή άλλα έντομα του καλοκαιριού, τα τζιτζίκια δεν τσιμπάνε ανθρώπους. Ο λόγος είναι απλός:
- Δεν έχουν μηχανισμό κεντρίσματος
- Δεν τρέφονται με αίμα
- Δεν θεωρούν τον άνθρωπο πηγή απειλής ή τροφής
Αυτό που μπορεί να προκαλέσει σύγχυση είναι το ότι έχουν ένα μυτερό ρύγχος, το οποίο χρησιμοποιούν μόνο για να ρουφούν χυμούς από φυτά – και όχι για να τσιμπήσουν.
Τι ακριβώς είναι τα τζιτζίκια;
Τα τζιτζίκια είναι έντομα του γένους Cicada και ζουν κυρίως σε περιοχές με ζέστη και υγρασία. Ανήκουν στην οικογένεια των ημίπτερων και έχουν έναν κύκλο ζωής που εντυπωσιάζει.
- Τα περισσότερα ζουν αρκετά χρόνια κάτω από το έδαφος ως προνύμφες
- Βγαίνουν στην επιφάνεια για λιγότερο από δύο μήνες, κυρίως για αναπαραγωγή
- Πεθαίνουν λίγο μετά την ολοκλήρωση του κύκλου τους
Γιατί κάνουν αυτόν τον χαρακτηριστικό ήχο;
Αυτός ο μονότονος ήχος που ακούμε το μεσημέρι είναι τραγούδι… αγάπης. Μόνο τα αρσενικά τζιτζίκια “τραγουδούν” και το κάνουν για να:
- προσελκύσουν θηλυκά
- δηλώσουν την παρουσία τους
- αποτρέψουν άλλα αρσενικά από το να πλησιάσουν
Ο ήχος παράγεται από δύο ειδικά “τύμπανα” στο σώμα τους, που δονείται γρήγορα και λειτουργεί σαν φυσικό μεγάφωνο.
Πού πηγαίνουν όταν σταματάει ο ήχος;
Αν σταματήσεις να ακούς τα τζιτζίκια απότομα, μην ανησυχήσεις. Δεν “έφυγαν”, απλώς:
- Ενδέχεται να έχει πέσει η θερμοκρασία ή η υγρασία
- Έχουν αντιληφθεί κίνδυνο (όπως άνθρωπο ή πουλί)
- Είναι η ώρα που τα θηλυκά ανταποκρίνονται και η διαδικασία αναπαραγωγής ξεκινά
Συνήθως είναι πιο δραστήρια από το πρωί έως τις απογευματινές ώρες, όταν η θερμοκρασία είναι ψηλή.
Είναι επικίνδυνα για τα φυτά;
Τα τζιτζίκια δεν είναι επιβλαβή για τα φυτά με την έννοια που είναι οι ακρίδες ή οι αφίδες. Ωστόσο:
- Μπορεί να τραυματίσουν νεαρά κλαδιά όταν γεννούν τα αυγά τους σε αυτά
- Πολύ σπάνια δημιουργούν σοβαρή ζημιά σε φυτά ή δέντρα
Για ώριμα δέντρα και θάμνους, είναι απολύτως αβλαβή.
Γιατί είναι σημαντικά στο οικοσύστημα
Μπορεί να φαίνονται ενοχλητικά λόγω του έντονου ήχου, αλλά τα τζιτζίκια παίζουν βασικό ρόλο στη φύση:
- Εμπλουτίζουν το έδαφος όταν πεθαίνουν
- Τρέφουν πουλιά, σαύρες και άλλα έντομα
- Βοηθούν στον έλεγχο του πληθυσμού ορισμένων φυτών μέσω της αναπαραγωγικής τους δραστηριότητας